Zaman yönetimi zamanımızın, amaçlarımızın, hedeflerimizin, sosyal hayatımızın ve isteklerimizin yer aldığı etkinlikleri bir arada yürütebilecek bir şekilde planlanması anlamına gelmektedir (Özgen, 2000). Zaman yönetimi konusunda başarılı olabilmek için, yalnızca hedefe ulaşmak yeterli olmayacaktır. Hedefe ulaşma aşamasında mümkün olduğunca etkili ve hızlı olunmalıdır (Yeşilyaprak, 2003).

Hepimiz sosyal hayatın birer parçasıyız aslında. Yaşamda başarılar elde edebilmek ve geleceğimizi şekillendirebilmek amacıyla çeşitli hedefler belirliyoruz. Hedeflerimiz doğrultusunda da birçok sorumluluklar alıyoruz. Yerine getirmemiz gereken görevler var. Sorumluluklar dışında kendimize de zaman ayırmak ihtiyacı hissediyoruz. Örneğin; yakınlarımızla, arkadaşlarımızla zaman geçirmek ve hoşlandığımız etkinlikleri yapmak, hobilerimizle ilgilenmek gibi. Ancak zaman bizi sorumluluklar ve gereksinimler arasında tercih yapmak zorunda bırakıyor. Çünkü hepsine birden vakit bulmak yakınılan durumlardan yalnızca biri.

Bu gibi durumlarda kendimize şu soruları sormalıyız: “Benim amacım ne? Bu etkinliklerden hangisi benim için daha önemli? Hangi faaliyetten vazgeçebilirim? Zamanımı yettirebilmek için nasıl bir planlama yapmalıyım?” Bu sorulara verecek olduğumuz cevaplarla önceliğimizi belirleyip, bu doğrultuda yol alabiliriz. Unutulmamalıdır ki öncelikleri belirlemek zamanı etkili kullanım yolundaki ilk adımdır. Bu gibi sorulara cevap bulmamızda zaman kontrolü tekniklerinden yararlanabiliriz. Bu teknikler;

1. Amaç Belirleme:

Başarılı olmak istediğimiz işlerde olduğu gibi, zaman yönetimi konusunda da öncelikle net bir amacımızın olması gerekir. Burada önemli olan nokta, amacımızın belirginliğidir. Bizler, zamanımızı nasıl değerlendireceğimiz konusunda birçok seçeneğe sahibizdir. Bu nedenle de vaktimizin büyük bir kısmı, ne yapacağımıza karar vermeye çalışmakla geçer. İşte bu noktada net olmayan amaçlar, zaman yönetiminin en büyük düşmanı olan erteleme davranışına neden olur.

2. Uzun Vadeli Takvim Belirleme:

 Belirlediğimiz amaçlar neticesinde yapmamız gereken işlere başlama ve tamamlama tarihlerini belirlemek, zamanı planlama ve etkili kullanma konusunda önemli bir adımdır. Bunun için bir adet yıllık ajanda edinmek ve amaçladığımız işlerin başlangıç ve bitiş tarihlerini bu ajandaya kaydetmek, atacağımız ilk somut adımdır.

3. Haftalık Plan Yapmak:

Amaçlar netleştirildikten ve gerekli tarihler ajanda da işaretlendikten sonraki aşama “haftalık plan” yapmaktır. Haftalık plan için her hafta düzenli olarak çizelge hazırlamak en etkili yöntemlerden biridir. Çizelge hazırlamadan önce, bir hafta boyunca planlanmamış yaşantımızı gözlemeniz ve bir listesini yapmak faydalı olacaktır. Yanınızda taşıyacağınız boş bir kâğıda yaptıklarınızı alışkanlıklarınızı kısaca bir gününüzü not etmek liste yapmanızda daha somut veriler oluşturacaktır. Bunları not etmek, bizim yapmak istediğimiz ya da yapmamız gerekirken yeterince zaman ayırmadığımız işleri belirlememiz konusunda bize katkı sağlar. Bu adım tamamlandıktan sonra işe belirlediğimiz kısa vadeli amaçları, haftalık plansız yaşamımızda vakit ayırdığımız işleri ve yapmaktan hoşlandığımız etkinlikleri bir kâğıda not ederek devam edebiliriz. Bunu yaptıktan sonra listedeki işleri A, B ve C olarak sınıflandıralım. A, olmazsa olmaz; B olmalı, C, olursa iyi olur türünden işleri ifade etsinler. Bu ayrımı yaparken “Amaç Belirleme” bölümünde söz edilen öncelik gerektiren ve önemli konuları göz önünde bulundurulmalıdır. Kısaca uzun süreli hedeflerimiz için önemli olan işleri, sosyal ve kişisel gelişimimiz açısından önemli olan yetenek ve becerilerimizi geliştiren ya da bize çok mutluluk veren uğraşıları A sınıfına koymamız bize önemli ölçüde kolaylık sağlayacaktır.

Özgen, C. (2000). Etkili Zaman Yönetimi. Ankara: Bilkent Üniversitesi, Yayınları.
Yeşilyaprak, B. (2003). Eğitimde Rehberlik Hizmetleri. (6.baskı). Ankara: Nobel Yayınları.